.png)
Taksi Şoförleri Kıdem Tazminatı Alabilir Mi?
KIDEM TAZMİNATI NEDİR?
Kıdem tazminatı, işverene ait bir ya da birkaç işyerinde belirli süre çalışmış bir işçinin, işini kaybetmesi halinde işinde yıpranması, yeni bir iş edinmede karşılaşacağı güçlükler ve işyerinde sağladığı katkı göz önüne alınarak, geçmiş hizmetlerine karşılık işveren tarafından işçiye kanuni esaslar dahilinde verilen toplu paraya denir. Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için 1 yıl çalışma süresinin doldurulması gerektiği gibi, işçinin işten kanunen haklı bir sebep dayanarak ayrılmış olması şartı aranmaktadır.
TAKSİ ŞOFÖRÜ NE ZAMAN TAZMİNAT ALMA HAKKINA SAHİPTİR?
Taksi şoförleri İş Kanununda yer alan unsurları sağlamaları halinde işçi olarak kabul edilebilmektedir. Bu sayede taksi şoförleri kıdem tazminatına ek olarak ihbar tazminatı, fazla çalışma alacağı, yıllık izin gibi haklarını da elde edebilmektedir. Taksi şoförünün işçi kabul edilebilmesi için taksi plakası sahibi ile taksi şoförü arasında iş görme, ücret ve bağımlılık unsurlarının sağlanması gerekir. Eğer taksi şoförü taksi plakası sahibi adına çalışıyor, bu çalışması karşılığında ücret alıyorsa işçi sayılmaktadır.
Taksi şoförü ile taksi plaka sahibi arasında düzenli olarak maaş, taksi plaka sahibinin emir ve talimatlarını yerine getirme, trafik cezası ve araçtaki hasarların taksi plakası sahibi tarafından ödenmesi gibi işçi-işveren ilişkisi özelliklerini taşıyan durumlar varsa taksi şoförü işçidir. Bu durumda taksi şoförü İş Kanununa göre işçi sayılmaktadır ve kanundan kaynaklanan tüm tazminatlarını işvereni olan taksi plakası sahibinden talep edebilir.
TAKSİ ŞOFÖRÜ NE ZAMAN KIDEM TAZMİNATI ALAMAZ?
Taksi şoförü, taksi plakası sahibinden aracı günlük, haftalık veya aylık belirli bir ücret karşılığında kiralamışsa, aracın temizlik, ceza, hasar gibi tüm masrafları taksi şoförüne aitse veya taksi şoförü ile plaka sahibi arasında bu hususta bir kira sözleşmesi imzalanmışsa taksi şoförü işçi kabul edilemez. Bu durumda plaka sahibi işveren olmadığı için işçinin hak ettiği tazminatları taksi şoförüne ödemekle yükümlü değildir. Taksi şoförü bir alacağı olduğunu iddia etse bile bunu İş Kanununa göre değil, Borçlar Kanununa göre genel hükümlere dayanarak tahsil etmek durumunda kalır.
TAKSİ ŞOFÖRÜ PLAKA SAHİBİ YANINDA İŞÇİ OLARAK ÇALIŞMAK İÇİN NE YAPMALIDIR?
Taksi şoförünün işçi olarak kabul edilebilmesi için işçi olduğunu ispat etmesi gerekir. Bunun için yapılabilecek en garanti yöntem, plaka sahibi ile arasında belirsiz süreli iş sözleşmesi imzalamasıdır. Eğer böyle bir sözleşme yoksa para transferlerinin banka yoluyla yapılması, plakaya ve şoföre yazılan cezaların plaka sahibi tarafından karşılanması, araçta meydana gelen tamir ve onarım işlemlerinin plaka sahibi tarafından karşılanması durumlarını ispat etmek durumunda olacaktır. Bunların belgeyse ispat edilememesi halinde davada tanık göstermek suretiyle işçi olduğunu ispatlaması ve tazminatlarını tahsil etmesi mümkündür.
TAKSİ PLAKA SAHİBİ TAKSİ ŞOFÖRÜNE İŞÇİ OLARAK TAZMİNAT ÖDEMEMEK İÇİN NE YAPMALIDIR?
Plaka sahibi tazminat ödememek için, aracı kiraladığını, taksi şoförü ile arasında işçi-işveren ilişkisinin olmadığını ispat etmek zorundadır. Bunun için en garanti yol taksi şoförü ile taksi plaka sahibi arasında hasılat-ürün kirası sözleşmesi yapmasıdır. Sözleşme yapılamaması halinde, taksi plaka sahibinin aracı günlük, haftalık veya aylık belirli bir ücret ile kiraladığını, aracın trafik cezası, tamir ve onarım masraflarının kiralayan taksi şoförü tarafından karşılandığını ispat etmesi gerekir. Bunun için belge mevcut değil ise davada tanık dinletme yoluyla ispat etmesi mümkündür.
Her iki taraf için de en sağlıklı yol, tarafların aralarındaki ilişkiyi ayrıntılı bir şekilde düzenledikleri bir sözleşme yapmalarıdır. Sözleşme yapılmaması halinde iki taraf için de zaman ve gelir kaybı söz konusu olmaktadır.
SONUÇ
Sonuç olarak taraflar arasındaki ilişkinin işveren-işçi mi kiracı-kiraya veren mi olduğunun tespiti aralarında bir sözleşme yoksa somut olaya ve mevcut şartlara göre değişebilmektedir. Bu durumun tespitinde görünürdeki işlemler değil, fiili durum önemli olup, fiili durum tespit edilerek sonuca gidilmesi gerekir. Ayrımın net bir şekilde yapılabilmesi için taraflara arasında iş görme, ücret ve bağımlılık unsurlarının sağlanıp sağlanmadığına bakılmalıdır.
Konu ile ilgili davaların görülmesinde hem taksi plakası sahibi, hem de taksi şoförünün haklarını savunabilmesi için bu alanda uzman bir avukat ile çalışması faydalı olacaktır. Ayrıntılar için www.ozavukatlik.net sitemizi ziyaret ederek online danışmanlık hizmeti alabilirsiniz.
Öz Avukatlık ve Danışmanlık info@ozavukatlik.net